'De Regelkamer' is een tweewekelijkse poëziecolumn van Jos Joosten. In deze eerste aflevering heeft Joosten het over de heisa die in Nederland is ontstaan rond de herverkiezing van de Dichter des Vaderlands. 'Hilarisch is het allemaal wel.'
GEEN Nederlands gehucht met drie alfabete ingezetenen of de roep om een Dichter des Gehuchts weerklinkt. De verspreiding van het fenomeen Dichter des Vulmaarin neemt in Nederland epidemische vormen aan. Elk lokaal half- of kwartdichttalent (m/v) grijpt een kans.
Zo meldde zich in mijn eigen niet al te grootsteedse woonplaats in het lokaal dagblad een volstrekt onbekend meisje, dat liet weten thuis graag een potje te zitten rijmen. Niemand las ooit iets van haar, maar de gemeenteraadsleden - bang zich als cultuurbarbaren te diskwalificeren - nemen binnenkort een besluit over haar open sollicitatie. Wat dat betreft, pakte Groningen het slimmer aan. Daar benoemde men een toch al uitkeringstrekkende poëet tot stadsdichter: de nettowinst is dat de arme jongen nu belasting moet betalen over zijn stedelijke eregeld, dat precies het bedrag van zijn uitkering bedroeg.
De bron van alle lokale kwaad ligt bij de vier jaar geleden ingestelde landelijke functie van Dichter des Vaderlands (DdV). Een grap op Poetry International bleek, toen NRC Handelsblad zich ermee ging bemoeien, ineens serieuzer dan vermoed. Hoewel het gerommel bij de aanvang al onheilspellend was.
De op ondoorzichtige gronden gekozen Rutger Kopland weigerde beleefd, zodat het al direct een tweede keusje werd: Gerrit Komrij, die rare kruising tussen Drs. P en Willem Bilderdijk. Vijand en (zijn enkele) vriend waren het erover eens dat Komrijs DdV-producten zelfs niet met moeite voor het etiket ,,middelmatig'' in aanmerking kwamen. Vóór de afgesproken termijn gaf Komrij er de brui aan.
Daarop namen allerlei dichtgieren een duikvlucht. Naar verluidt wilde NRC Handelsblad zijn eigen, dichtende poëzierecensent promoten, reden voor Bart F.M. Droog van de poëziewebsite Rottend Staal om een carrière te beginnen als beroepsluis in de DdV-pels. Allereerst installeerde zijn website na eigen verkiezingen een tussenpaus: Simon Vinkenoog, de brulboei van Vijftig werd vorig jaar interim-DdV.
Rottend Staal wees op slordigheden en fouten in de procedure: op het verkiezingsformulier stonden (populaire) dichters die allang hadden aangegeven niet verkiesbaar te zijn; op onbekende dichters die wél wilden, kon niet gestemd worden. Dieptepunt was het lek in de Poetry-website, waardoor volledige personalia en stemgedrag van honderden kiezers op straat lagen: er openbaarde zich een mooi panorama aan zelfstemmers, gemobiliseerde familienetwerken en verzonnen e-mailadressen. Waarna weer andere dichters in een open brief aan premier Balkenende vroegen om van de DdV een officieel gecontroleerde staatsfunctie te maken.
Tijd om te stoppen, zou je zeggen. Maar intussen bemoeien de landelijke omroep, de Koninklijke Bibliotheek en zulke zwaargewichten zich al met de verkiezing. De tv-uitzending staat half januari vast, dus deze stuurloze sneeuwbal rolt op zijn gemakje door. En hilarisch is het allemaal wel.
Helaas komen kernvragen bij alle gedoe niet meer aan bod: moet een dichter zich eigenlijk wel voor zo'n baantje lenen? Is uitgerekend poëzie niet principieel tegendraads? Kan een dichter die zijn gedichten over alledaagsheden als koninklijke huwelijken of hoogbejaarde sterfgevallen, voetbalwedstrijden of vuurwerkongelukken op afroep maakt, met iets indrukwekkends tevoorschijn komen? Dichter en vazal sluiten elkaar toch uit?
Niettemin is de poëziewereld in één opzicht eventjes illustratief voor het hele, verwarde Nederland van vandaag: een Bananenrepubliek. Der Letteren, in dit geval.
(Jos Joosten, De Standaard, 13-1-2005)De landelijke aftrap van Gedichtendag is woensdag 26 januari als in het televisieprogramma De avond van het gedicht op Nederland 3 de nieuwe Dichter des Vaderlands bekend wordt gemaakt. Diezelfde avond vindt in Groningen het eerste evenement plaats: de Gedignag in Vera met J.A. Deelder, André Manuel en Kasper Peters.
Vervolgens gaat in Groningen de Poëziemarathon van start met verspreid over de stad optredens, voordrachten en presentaties van liefst drie nieuwe poëziebundels: de bloemlezing Klotengedichten, de bundel Voorgoed voltooide tijd met uitvaartgedichten van Bart FM Droog en de bundel Alle 13 goed van De Dichtclub.
Bijzondere evenementen in Groningen zijn onder meer Lees uw favoriete gedicht in het Universiteitstheater, Plat en platt met poëzie in het Gronings en het Oostfries in boekhandel Godert Walter en de slotmanifestatie in Huize Maas. Op die locatie wordt de nieuwe stadsdichter van Groningen benoemd. De website www.poeziemarathon.nl biedt een actueel overzicht met alle tijden en locaties.
De groei van Gedichtendag is het meest zichtbaar in Drenthe, waar meer activiteiten zijn gepland dan voorheen. Zo wordt in de bibliotheek van Hoogeveen opgetreden door diverse regionale dichters en Elly & Rikkert. In Meppel brengt Joke van Leeuwen een bezoek aan de bibliotheek.
In Assen organiseert DeFKa een programma rond Gedichtendag met voordrachten, discussie en interviews. Namen zijn nog niet bekend gemaakt. Het programma in Emmen vermeldt optredens van leden van schrijverskamer de Clique en Remco Ekkers in de bibliotheek aan het Noorderplein. De website www.gedichtendag.nl biedt een overzicht met alle landelijk bekende activiteiten.
Poëzietrein
Bart Chabot, Elly de Waard, Simon Vinkenoog, Tjitske Jansen, Jana Beranova
en Ruben van Gogh dragen 27 januari in gezelschap van de nieuwe Dichter
des Vaderlands werk voor tijdens een treinreis die hen vanuit Amsterdam
via Rotterdam en Breda over Utrecht naar Groningen voert. Op het traject
Groningen - Leeuwarden wordt werk voorgedragen door dichters die meewerken
aan de manifestatie 'Dichter op spoor'.
(Joep van Ruiten, Dagblad
van het Noorden, 18-1-2005)
Kouwenaar-bundel voor Gedichtendag
AMSTERDAM - Tijdens de presentatie van de plannen voor Gedichtendag 2005, werd gisteren bekendgemaakt dat Gerrit Kouwenaar speciaal voor dat evenement tien gedichten heeft geschreven, die zijn gebundeld in Het bezit van een ruïne. Kouwenaar zelf las er enkele voor.
Volgende week donderdag staat in Nederland en Vlaanderen voor één etmaal de poëzie weer voorop. De zesde Gedichtendag, opnieuw onder auspiciën van het Rotterdamse Poetry International, zal gonzen van de gedichten. De zitting van de Tweede Kamer opent ermee, door Nederland rijdt weer een Dichterstrein en van Etten-Leur tot Heerhugowaard staan ruim tweehonderd projecten in het teken van de poëzie.
In die Dichterstrein, die om 09.29 uur vertrekt vanaf Amsterdam CS, zit naast een aantal bekende dichters, een nu nog onbekend persoon die de avond ervoor in het Amsterdamse Panama is uitgeroepen tot Dichter des Vaderlands. Dat gebeurt live op televisie, tijdens het lange, door poëzieliefhebber Joost Prinsen gepresenteerde NPS-themaprogramma De avond van het gedicht.
Hij of zij is de afgelopen maanden gekozen door het publiek en wordt de opvolger van Gerrit Komrij, die voor vijf jaar was aangesteld, maar die er begin vorig jaar na vier jaar de brui aan gaf. (Simon Vinkenoog nam de honneurs tijdelijk waar.) Veiligheidshalve heeft de organisatie besloten de nieuwe Dichter des Vaderlands voor vier jaar aan te stellen.
Tot nu toe hebben ruim vijfduizend mensen hun stem uitgebracht via internet of in bibliotheken. Volgens Bas Kwakman, directeur van Poetry International, waren 'alle ons bekende dichters' gevraagd en na toestemming waren ze op de kandidatenlijst gezet, waarop dichter Diana Ozon luid reageerde met: "Ik niet!"
Kwakman zei dat wel degelijk een formulier naar haar was opgestuurd; zij had dat kennelijk niet ontvangen. Maar het stond iedereen vrij namen aan de kandidatenlijst toe te voegen. Ozon en de naast haar zittende Groningse stadsdichter Bart FM Droog stelden wantrouwende vragen. Wat deed de controlerende notaris precies? En waarom moesten stemmers ook hun telefoonnummer vermelden? Het was duidelijk dat hier boze machten aan het werk waren die Ozon en Droog bij voorbaat kansloos maakten voor een uitverkiezing tot Dichter des Vaderlands.
Het grootste nieuws was dat Gerrit Kouwenaar (81) de door Querido uitgegeven Gedichtendagbundel Het bezit van een ruïne had geschreven, die in een oplage van 20.000 exemplaren voor slechts anderhalve euro te koop zal zijn.
De grootste gebeurtenis tijdens de presentatie gisteren was de breekbare voorlezing door de meester zelf. "Het is misschien niet zo'n opgewekt bundeltje," zei hij, "maar wat wilt u met een oude meneer?"
Uit de voorlezing bleek dat de dichter Kouwenaar nog niets aan kracht had ingeboet.
(Jos Bloemkolk, Het Parool, 19-1-2005)
en de reactie hierop op Rottend Staal:
HET FLUTTERTJE PAROOL
Epibreren - Dit weekend arriveerde een exemplaar van het Amsterdamse lokale
fluttertje Het Parool (d.d. 19-1-2005) op het eiland, waarin een wel zeer
slecht geïnformeerde reporter bericht over de Poetry/NPS-persconferentie,
eerder deze week:
'Tot nu toe hebben ruim vijfduizend mensen hun stem uitgebracht via internet
of in bibliotheken. Volgens Bas
Kwakman, directeur van Poetry International, waren 'alle ons bekende
dichters' gevraagd en na toestemming waren ze op de kandidatenlijst gezet,
waarop dichter Diana
Ozon luid reageerde met: "Ik niet!"
Kwakman zei dat wel degelijk een formulier naar haar was
opgestuurd; zij had dat kennelijk niet ontvangen. Maar het stond iedereen
vrij namen aan de kandidatenlijst toe te voegen. Ozon en de naast haar zittende
Groningse stadsdichter Bart FM Droog stelden wantrouwende vragen. Wat deed
de controlerende notaris precies? En waarom moesten stemmers ook hun telefoonnummer
vermelden? Het was duidelijk dat hier boze machten aan het werk waren die
Ozon en Droog bij voorbaat kansloos maakten voor een uitverkiezing tot Dichter
des Vaderlands.'
De ultieme strijd tussen dichters en songschrijvers vindt volgende week donderdag plaats in De Melkweg in Amsterdam. In een echte boksring, met masseurs, rondemissen, een jury en een scheidsrechter, slaan twee teams van woordkunstenaars elkaar een avond lang met teksten om de oren. De inzet van het gevecht: de macht van het woord.
Pop vs. poets heet de confrontatie tussen de woordkunstenaars, een onderdeel van het Weerwoord Festival voor woord, beeld en muziek. De songschrijvers worden vertegenwoordigd door Bazz van Van Katoen, Hans Vandenburg van Gruppo Sportivo, rapper Def P en Marco Roelofs van De Heideroosjes. Ze staan tegenover de dichters Sieger M. Geertsma, Simon Vinkenoog, Daniël Dee en Tjitse Hofman. Van een serieuze competitie is overigens geen sprake; de beslissingen van de jury zijn op voorhand al doorgestoken kaart en de entourage is er alleen maar voor de show. Het gaat uiteindelijk allemaal om het voordragen van de teksten. "Je kunt ook geen serieuze wedstrijd houden als het om gedichten gaat, dat is appels met koeien vergelijken. Of moet dat peren zijn? Koeien lijkt me meer van toepassing", vindt de Groningse dichter en performer Tjitse Hofman (30). "Net als bij poetry-slams is de zogenaamde strijd van ondergeschikt belang, je wilt gewoon met zijn allen laten zien wat je kunt. Al zal het in deze opzet voor het publiek leuker zijn om naar te kijken."
Wat Hofmans betreft wordt Pop vs. poets ook geen demonstratie van tekstuele improvisatie, zoals dat bijvoorbeeld bij hiphop-battles wel gebruikelijk is. "Teksten ter plekke verzinnen kan ik niet, zoals rappers als Def P - die ook meedoet - dat wel kunnen. Ik vind dat echt heel knap, maar bij mijn teksten is elk woord altijd zorgvuldig afgewogen. Wat ik wel ga doen is heel veel materiaal meenemen waar ik uit kan putten, zodat ik altijd een gedicht kan kiezen als reactie op wat mijn 'tegenstander' zegt. Het moet wel een beetje hard tegen hard gaan natuurlijk."
Die tegenstander is Marco Roelofs, zanger van de punkrockband Heideroosjes. En waar Hofmans regelmatig met zijn poëzie op het podium staat, wordt het voor Roelofs de eerste keer dat hij optreedt zonder muziek. "Het is wel een uitdaging voor me, om dezelfde teksten die ik gewend ben tegen 105 decibel over een band heen te schreeuwen zo 'naakt' ten gehore te brengen. Eerst wilde ik het ook niet doen, maar de organisatie heeft me overgehaald en je bent nu eenmaal nooit te oud om te leren. In mijn voorbereiding heb ik gemerkt dat je normaal gesproken als popdichter veel concessies moet doen om je tekst bij de muziek te laten passen, bijvoorbeeld in het gebruik van je klemtoon en zinsbouw. Dat hoeft nu niet, maar daar staat tegenover dat je nu helemaal wordt afgerekend op de tekst zelf en de manier waarop je hem voordraagt. Met een band erbij baseert het publiek zijn oordeel ook nog op de muziek."
Naar eigen zeggen heeft Roelofs op zich niet veel met poëzie, maar is hij wel altijd bezig met taal. "Ik heb journalistiek gestudeerd en behalve liedjes in verschillende talen schrijf ik ook verhalen en columns, dus taal houdt me op meerdere manieren bezig. Ik ben alleen altijd redelijk wars geweest van semi-intellectueel gelul, en poëzie associeer ik met rokerige cafés waar veertigers met truien aan literair staan te wezen. Tjitse Hofman ken ik niet, al neem ik wel aan dat ze voor dit evenement dichters hebben uitgekozen die een breed publiek aan kunnen spreken", aldus Roelofs, die wel vindt dat de dichters in De Melkweg een streepje voor hebben. "De songschrijvers doen iets wat ze totaal niet gewend zijn, dichters dragen wel vaker hun teksten voor publiek voor. Zij zijn dus in hun natuurlijke omgeving, wij niet. Maar dat maakt het juist ook wel weer spannend."
Pop vs poets vindt donderdag 27 januari vanaf 21.00 uur plaats in De Melkweg in Amsterdam. Meer informatie: www.leidsepleintheaters.nl
(Guido Verburg, Spits,
21-1-2005)
Televisie en Radio Voorkeur
De avonden. Live uit vanaf het literair festival Winternachten in Den Haag
met o.a. voordrachten van de Turks-Nederlandse auteurs Mesut Balik, thrillerschrijver
Sadik Yemni en schrijfster Sevtap Baycili, schrijver Roel Bentz van den
Berg, dichter Alfred Schaffer, de Zuid-Afrikaanse dichteres Diana Ferrus
en schrijver Thomas Verbogt. Muziek van de multi-instrumentalist Jan Klug.
747AM, 21.02-22.00u.
(NRC Handelsblad, 21-1-2005)
UITVAARTGEDICHTEN VAN BART
FM DROOG
Op 27 januari a.s. verschijnt Voorgoed voltooide tijd,
een kleine bundeling van uitvaartgedichten van de Groninger stadsdichter
Bart FM Droog.
Bart FM Droog is de bedenker van het concept `gedichten bij eenzame uitvaarten`.
Hij schrijft op verzoek van de Gemeente Groningen een gedicht voor mensen
die zijn overleden zonder te traceren nabestaan-den en leest dit bij de
uitvaart voor.
In navolging van dit Groningse initiatief heeft de dichter F. Starik in
Amsterdam met een aantal collega`s de zogeheten `poule des doods` gevormd.
Deze Amsterdamse dichters werken, op verzoek van de Gemeen-te Amsterdam,
bij toerbeurt als `dichter van dienst` met een gedicht mee aan het afscheid
van in Amsterdam in eenzaamheid overledenen.
De Hondsrug Pers is een kleinschalige uitgeverij, die na een afwe-zigheid van 16 jaar uit Groningen sinds 2004 weer in de Stad is ge-vestigd. De Hondsrug Pers biedt schrijvers en dichters, die voor pu-blicatie van hun werk hun weg nog niet of niet meer via de commerci-ele uitgeverij zoeken, een betaalbare mogelijkheid hun teksten in kleine kring toch met lezers te delen.
Een andere belangrijke activiteit van de Hondsrug Pers is het op verzoek van nabestaanden verzorgen van herinneringsdrukken ter nage-dachtenis van hun overleden gelieven. Deze drukken bestaan uit boe-ken en boekjes, tekstprenten en herinneringsprentjes. Deze monument-jes van papier en eventueel digitaal via het Internet vormen een waardevolle tastbare herinnering en kunnen zonder uitzondering reke-nen op grote waardering.
Aan de Hondsrug Pers heeft Bart FM Droog nu een aantal van deze en andere
uitvaartgedichten beschikbaar gesteld voor gebundelde publi-catie. Een deel
daarvan is eerder gepubliceerd in de bundel `Radio-actief`. F. Starik heeft
ze van een inleidende tekst voorzien. Deze unieke, in beperkte oplage gedrukte
uitgave is verkrijgbaar in de boekhandel voor de symbolische prijs van EUR
7,50. Het boekje kan ook rechtstreeks worden besteld via de website van
de uitgever: www.dehondsrugpers.nl.
(www.uitvaart.nl,
24-1-2005)
In navolging van Bart FM Droog doet de dichter Frank Starik met enkele collega-dichters
hetzelfde in Amsterdam. Zij vormen de zogeheten 'poule des doods'. De Amsterdamse
dichters werken bij toerbeurt als 'dichter van dienst'.
Vandaag verschijnt 'Voorgoed voltooide tijd', een bundel uitvaartgedichten van Bart FM Droog, waaronder de gedichten die hij voor de eenzaam gestorven Groningers heeft gemaakt, voorzien van inleidende tekst door Frank Starik. De uitgave is in een beperkte oplage gedrukt en kan besteld worden via de site van de Hondsrug Pers in Groningen, voor de symbolische prijs van € 7,50.
Overigens is de Amsterdamse 'Poule des doods' op zoek naar een nieuwe sponsor, omdat de huidige financiering binnenkort stopt.
(www.dood.nl, 26-1-2005)'Pop vs poets' is een programmaonderdeel van het Weerwoord Festival voor woord, beeld en muziek, dat zich tussen 27 en 29 januari afspeelt op en rond het Leidseplein. Productiehuis Oost-Nederland, dat culturele projecten stimuleert, en de Nijmeegse literatuurorganisatie Wintertuin bedachten het concept. De avond is een soort poetry-slam, een uit Amerika overgewaaide vorm van stand-up dichtkunst, waarbij het publiek met behulp van een applausmeter uitmaakt wie de meest overtuigende voordracht heeft gehouden. In de Melkweg gaat het erom te bepalen of de teksten van de popartiesten, dan wel die van de dichters mooier zijn. 'Zijn goede liedjes immers geen briljante gedichten en zijn goede gedichten eigenlijk geen prachtige liedjes?', staat te lezen op de flyer.
Lollig is het natuurlijk wel, de 76-jarige "Fighting Simon" Vinkenoog die het in rode badjas opneemt tegen de vele jaren jongere Hans van den Burg, zanger van de popgroep Gruppo Sportivo, in blauwe badjas. Voordat ze verbaal met elkaar in gevecht treden laten ze, ieder in zijn eigen hoek van de boksring, hun spieren kneden door theatraal kauwgom kauwende masseurs.
Behalve Vinkenoog en Van den Burg beklimmen Bazz, de zanger van de punkband VanKatoen en de jonge Groningse dichter Sieger M. Geertsma het podium. Zij worden gevolgd door Marco Roelofs van De Heideroosjes, de eveneens uit Groningen afkomstige dichter Tjitse Hofman, Nederlandse rapper van het eerste uur Def P. en de 29-jarige Rotterdamse dichter Daniël Dee 'Nee, dat is geen artiestennaam'.
Popartiest of poëet, de teksten en de manier van voordragen blijken onderling opvallend inwisselbaar. Bazz hangt over de touwen van de boksring, en schreeuwt het publiek een reeks onsamenhangende zinnen toe. 'Moet je havo hebben om een dichter te zijn' besluit hij zijn bijdrage, 'Nee! De mavo is genoeg.' Geertsma en Dee doen hun best hun poëzie swingend en ritmisch te declameren, maar ze halen het niet bij het absurdistische optreden van hun collega-dichter Hofman, die met zijn Kamagurka-achtige gedichten de lachers op zijn hand krijgt.
Zoals vaker gebeurt bij poetry-slams ontaardt de avond echter langzaam maar zeker in een luidruchtige populariteitswedstrijd, waarbij degene met de grofste uitspraken het hardste applaus oogst. Vooral Def P. blinkt uit in onsmakelijke, maar gevatte teksten. Uitzondering is Vinkenoog, wiens onschuldige Beatgedichten door het welwillende publiek met luid gejoel worden beloond. Daardoor aangemoedigd grijpt hij herhaaldelijk naar de microfoon om nog een duit in het zakje te doen, ook als zijn beurt al voorbij is. De jonge dichters en muzikanten kijken er glimlachend naar.
Hoewel de strijd uiteindelijk in het voordeel van dichters wordt beslist, geeft Daniël Dee achteraf toe dat een battle tussen rappers en dichters niet veel recht doet aan zijn poëzie. "Popmuzikanten vinden al die herrie niet erg," zegt hij, "dichters proberen juist de stilte af te dwingen." Dat is vanavond niet bepaald gelukt. Sieger Geertsma daarentegen is tevreden. "We hebben die popartiesten mooi het literaire vuur aan de schenen gelegd", grijnst hij, nog helemaal in zijn rol. Vinkenoog, sinds een dag interim-dichter des Vaderlands af, is dan al naar huis, met een gouden medaille op zak.
(Cheska Polderman, Nieuw Amsterdams Peil, 28-1-2005)
Goed, kunst verhoudt zich tot competitie als vlag tot modderschip. Maar in de roezemoezende zaal van Huize Maas daalt toch een verwachtingsvolle stilte neer, als cultuurwethouder Karin Dekker de nieuwe stadsdichter bekend maakt. Wie? Wie zou de jury, bestaande uit bibliotheekdirecteur Gaby Schuurmans, schouwburgdirecteur Thom de Goot en boekhandelaar Eric Kweksilber, kiezen? Wie? Jean Pierre Rawie? Maar die wilde niet. Driek van Wissen? Die had al wat anders. In dichterskringen werd al gefluisterd dat het Petra Else Jekel zou worden. Wie?
Maar nee. Met groot genoegen stelt de wethouder de nieuwe stadsdichter voor: Ronald Ohlsen.
Die bestijgt het podium om enige woorden tot het publiek te richten. Nu is dat altijd een emotioneel moment, dat kennen we van de Oscarwedstrijden. Maar wie dacht dat de stadsdichter voor dit evenement enige met zorg geformuleerde jamben de zaal in zal spuwen, komt bedrogen uit. "Nou jury", spreekt de kersverse stadspoëet. "Bedankt. Ik ben het ermee eens." Tja, het is kort, het is duidelijk en het is? spontaan. En misschien is dit wat de jury aansprak in zijn ongekunstelde taalgebruik.
Naast hem staat de vorige stadsdichter, Bart F.M. Droog. Net uit zijn ambt gezet, maar hij draagt dat lot manmoedig. Zijn gedicht Groningers wordt binnenkort, fraai vormgegeven, opgehangen in de openbare gebouwen van de stad. Droog: "Het is een mooi gedicht. Ik weet niet meer waarvoor ik het heb geschreven. Of wanneer." "Er staat 2004 onder", helpt de wethouder.
Ook voor Ohlsen is er een cadeau. Hij krijgt een speciaal kamertje in de Openbare Bibliotheek aan de Boteringestraat, net zo één als Joost Zwagerman in Amsterdam heeft. Met een bord op de deur: stadsdichter.
Ohlsen heeft er zin in. "Ik zal mij een burn-out dichten", belooft
hij het publiek. Ach, dat hoeft nou ook weer niet.
(Inki de Jonge, Dagblad van
het Noorden, 28-1-2005)
NOU JA, ZEG!
Epibreren - In HP/De Tijd van deze week staat naast een bespreking van de
nieuwe roman Joe Speedboat van onze medewerker Tommy
Wieringa een artikel over de stand van zaken in de Nederlandse poëziewereld.
Waarin ene Hans
Hoenjet het volgende rondkakelt:
'Met het romantische idee van de avant-garde is ook het brutale, gestencilde
dichtersblaadje in de geest van Barbarber ten grave gedragen. Wie wil voorpubliceren
of polemiseren, gaat het internet op en bouwt een eigen website. Sommigen
gaan verder en experimenteren met de digitale mogelijkheden van het nieuwe
medium, zoals Tonnus Oosterhoff en Albertina Soepboer.'
'Hierdoor is de bedaagde studeerkamersfeer die poëzie vaak aankleefde
goeddeels verdwenen. Soms voeren rellerigheid en provocatielust de boventoon,
zoals in de elektronische nieuwsbrief Rottend Staal, van de Groninger stadsdichter
Bart FM Droog, die dagelijks vriend en vijanden op de hoogte houdt van de
laatste geruchten en berichten van het poëziefront. Ruim 180 dichters
hebben een eigen pagina op zijn site. Ook voorziet Rottend Staal in de behoefte
aan een agenda van festivals , poetry slams en voorleesavonden. Dat Droog
weinig moet hebben van het literaire establishment, blijkt wel uit de alternatieve
verkiezing voor de nieuwe Dichter des Vaderlands die hij heeft uitgeschreven.'
'Het keurige blad Awater van de Poëzieclub interviewde Bart FM Droog
onlangs over het succes van zijn balorige nieuwsbrief. Hioj is de Sjors
van de Rebellenclub van de Nederlandse poëzie, de representant van
een nieuw type dichter dat lak heeft aan deftige critici, tijdschriftredacteuren
en andere mandarijnen.'
Ja, leest u het nog eens over, dat van de 'elektronische nieuwsbrief', met
'de laatste geruchten', waarin rellerigheid en provocatielust de boventoon
voeren. En wat is dat voor een verkiezing, die ik momenteel uitgeschreven
zou hebben?
Ergens denk ik dat Hans Hoenjet niet de moeite heeft genomen Rottend Staal
Online zelf eens te bekijken - hij baseert zich op een interview met me
in het allesbehalve keurige blad Awater. Dat bewuste interview werd zeer
tegen de zin van de bewuste interviewer in door Awaters hoofdredacteur,
roddeltante Ron
Rijghard (jawel, óók NRC), ingeleid met wat denigrerende
opmerkingen over het roddel- en geruchtengehalte van Rottend Staal.
Nu weten de trouwe Rottend Staal-lezers dat ons nieuws ontdaan is van roddels
en geruchten en dat we in bijvoorbeeld de berichtgeving over De Dikke
Komrij, een jaar geleden, en over de recente Dichter des Vaderlandsverkiezing
accurater, sneller en betrouwbaarder wisten te berichten dan welk ander
Nederlands medium ook.
Maar verder is het wel een aardig stukje.
(Bart FM Droog, Rottend Staal Online, 28-1-2005)
Aardige klotengedichten
De bundels Kutgedichten en Klotengedichten zijn leuk. Maar is dat omdat
ze écht leuk zijn of omdat ze gaan over kut en lul?
Een bloemlezing in 69 en enige gedichten, zo noemen samenstellers Daniël
Dee en Tsead Bruinja het boekje zelf. Een mooie verwijzing naar zowel de
serieuze bloemlezingen van Komrij in (twee)duizend en enige gedichten, als
naar het fameuze erotische standje.
Vorig jaar verscheen de bloemlezing Kutgedichten, en ja, dan volgt dit jaar
Klotengedichten. Het zijn er 72, in lengte variërend van C. Buddinghs
tweeregelige Zeer vrij naar het Chinees: De zon komt op. de
zon gaat onder. / langzaam telt de oude boer zijn kloten. tot het drie paginas
tellende De laatste keer van Luuk Gruwez.
Ook inhoudelijk wordt de materie door iedere dichter op geheel eigen wijze
benaderd. Jonge dichters als Daniël Dee en Tjitse Hofman schrijven
lichtzinnig over de ballen. Zo legt de eerste de zijne in de koelkast of
op zijn bureau. De tweede hangt ze, nadat hij is ontwaakt naast een hem
onbekend meisje, in de wasbak om eens prettig van zich af te pissen. (...)
Klotengedichten, samenstelling Daniël Dee en Tsead Bruinja, uitgeverij Passage, € 14,50
(Jan Auke Brink, UK, 3-2-2005; klik
hier voor hele recensie)
Het schilderij is bijna af, maar het enthousiasme is enigszins getemperd, want de gemeente blijkt weinig animo te hebben het werk aan te kopen. "Voor een portrettengalerij voelen ze niks. Dan scheppen we een precedent en zitten we er aan vast, is hun redenering, aldus Van Albada.
Volgens een woordvoerder van de gemeente is er geen geld. "Bovendien doet het Centrum Beeldende Kunst Groningen (CBK) alle aankopen voor de gemeente." Dat het CBK het portret van de stadsdichter zal aanschaffen is weinig voor de hand liggend. "Dat wordt niks", zo verwacht Arnout van Albada, "want voor de uitleen is het niet interessant, er zijn maar weinig mensen die een portret aan de muur hangen."
De hoop op een fraaie gemeentelijke portrettengalerij, zoals die in het Academiegebouw van de oud-hoogleraren, mag dan zijn vervlogen, het betekent nog niet dat het portret van Droog ergens op een verscholen plekje belandt.
De vorige week benoemde tweede stadsdichter Ronald Ohlsen krijgt een kamertje
in de bibliotheek aan de Boteringestraat. Dat zou een mooie plek kunnen
zijn. "We moeten er nog over nadenken, maar in principe zeggen we geen
nee," aldus Douwe van der Bijl van de bibliotheek. "Volgende week
gaan we met alle betrokkenen rond de tafel." Van Albada schildert ondertussen
rustig door. "Bart wilde er nog een beetje ongezonder op, dus nu zijn
zijn wallen pimpelpaars. Nog anderhalve week afwerken en dan is hij helemaal
klaar, om vanaf de muur over de schouders van alle nog komende stadsdichters
mee te kijken hoe zij het doen."
[Klik
hier voor foto van het portret en de kunstenaar]
(Ansje Monkhost, Dagblad van het Noorden, 3-2-2005)
In het Antwerpense muziekcentrum Trix ontmoetten graffiti en poëzie
elkaar. De Nederlandse dichter Bart FM Droog en de Amerikaanse
graffitikunstenaar Sandro Tchikovani, die werkt onder de naam Misk, lieten
zich voor een gezamenlijk kunstwerk inspireren door de letter "L".
Deze kregen ze mee van de organisatie van ABC2004 die met het project "Stad
van letters" eenblijvende herinnering wil creëren voor Antwerpen
boekenstad 2004. 26 Ontmoetingen tussen een schrijver en een kunstenaar
moeten het volledige alfabet zichtbaar maken in de stad.
Droog ging op zoek naar woorden die zowel in het Nederlands als in het
Engels met een L beginnen. Hij kwam uit bij lust, liefde en leven.
Tchikoveny verwerkte de woorden in een grafiti/tekening. De twee artiesten
laten mekaar volledig vrij. "Ieder zijn discipline", zegt Droog.
Hij is onder de indruk van het werk van Tchikovani: "Het is mooi om
te zien welke technieken hij gebruikt en hoe hij strakke lijnen maakt door
langs de onderkant van zijn hand te spuiten." Tchikovani spuit op de
achtergrond rustig verder: "Toen ik jong was oefende ikillegaal op
muren, en bussen in San Francisco", zegt hij. "Nu is het in exposities
te zien".
(De Standaard, 9-2-2005)
Bart FM Droog is (nog) niet bekend bij het grote publiek in Vlaanderen.
Maar dat had helemaal anders kunnen zijn, want: "Ooit vroegen ze me
of ik Antwerps stadsdichter wilde worden".
Vandaag wordt de Nederlandse dichter Bart FM Droog 39 jaar. De jarige treedt
vanavond op in zaal Rubens in Berchem. "Ik ben gevraagd als jurylid
voor een poëziewedstrijd van Met Andere Zinnen, een nieuwe organisatie
voor jonge schrijvers in Vlaanderen en Nederland. De laureaten dragen voor
uit eigen werk en verder zijn er optredens van Annelieke van Mens, Serge
van Duijnhoven, Peter Holvoet-Hanssen en mezelf. Ik vind het wel fijn om
mijn verjaardag eens ver van huis te kunnen vieren."
In Nederland is Bart FM Droog berucht geworden door zijn website www.epibreren.com die hij dagelijks aanvult. De webmaster maakt een erezaak van om geregeld als eerste uit te pakken met nieuws over dichters en alles wat er gebeurt in de Nederlandse en Vlaamse poëziewereld. "Meer en meer mensen ontdekken daardoor de site", legt hij uit, "en geregeld wordt hij nu ook vermeld door andere media. Momenteel kun je via epibreren doorklikken naar de homepages van meer dan 180 dichters uit Nederland en Vlaanderen. En ja, zelfs vanuit Antwerpen werk ik dagelijks aan mijn site."
Bart FM Droog woont momenteel een paar weken in de Antwerpse schrijversflat in de Keizerstraat. "Op verzoek van ABC2004, de organisatie van Antwerpen Wereldboekenstad, heb ik samen met de Amerikaanse graffiti-kunstenaar Misk de letter L onder handen genomen. Het resultaat kan je al gaan bekijken aan het muziekcentrum Trix in Borgerhout en op 1 april wordt de L officieel voorgesteld."
Dat ABC2004 bij Bart FM Droog terechtkwam is niet zo vreemd. "Er waren een paar jaar geleden al contacten met die mensen", bevestigt de Nederlandse dichter. "Toen heetten ze nog Antwerpen Open. Ze wilden een Antwerpse stadsdichter. Ik was net stadsdichter geworden in Groningen, de eerste in de Nederlanden overigens. Vanuit Antwerpen kreeg ik de vraag of ik meteen ook maar Antwerps stadsdichter wilde worden. Gelukkig hebben ze toen Tom Lanoye nog opgeduikeld."
Bart FM Droog was drie jaar Gronings stadsdichter. Op de jongste Gedichtendag is hij opgevolgd door Ronald Ohlsen. "Ik ben opgelucht dat het afgelopen is. Nu kan ik verder met mijn leven. Ik denk erover om te emigreren naar België. Ik hou veel van de Westhoek. De oorlogsgraven daar fascineren me. Misschien ga ik er wel wonen."
Bart FM Droog op 'Met Andere Zinnen', vr 18/2, 20u, zaal
Rubens, Statiestraat 175, Berchem. Toegang gratis. Info www.metanderezinnen.com
www.epibreren.com
(Filip Marsboom, Gazet van
Antwerpen, 18-2-2005)
GELIEFDE DICHTERESSEN
Op 26 januari 2005 is de Groningse leraar en dichter Driek van Wissen gekozen
tot Dichter des Vaderlands. In het kielzog van die verkiezing hebben bezoekers
van deze site kunnen aangeven welke dichteressen bij hen geliefd zijn. Er
zijn enkele honderden reacties binnengekomen en Judith Herzberg is bij het
Opzij-publiek de meest geliefde dichteres. De onlangs overleden Nel Benschop
en Anna Enquist delen een tweede plaats. Ook populair zijn Hagar Peeters,
Marjolein Pieks, Liesbeth van
Dalsum, Tsjitske Jansen en Elly de Waard.
Minder vaak genoemd, maar toch nog bovengemiddeld, werden Marjoleine de
Vos, Anne Vegter, Vroujke Tuinman, Hanny Michaelis, Neeltje Maria Min en
Eva Gerlach en Esther Jansma.
(Opzij, februari 2005)
[en merk toch hoe curieus de namen van Tjitske Jansen en
Vrouwkje Tuinman verbasterd zijn!]
Geliefde dichteressen van Opzij
Ik moest al onbedaarlijk lachen om de tweede plek die Nel
Benschop inneemt bij de verkiezing van de meestgeliefde dichteres. Ik
zakte bijkans van mijn stoel van het lachen toen ik zag wie numer 6 was
geworden: Liesbeth van Dalsum. Weet u wie dat is? Als u Rottend Staal trouw
bezoekt wel natuurlijk.
Maar bij Opzij malen ze niet om poëzie, dus hadden ze geen flauw idee.
Ze hebben daarom domweg een tekst van haar overduidelijk gefakete website
geplukt om haar te beschrijven:
Liesbeth van Dalsum (1975, Haren) is een van de weinige Nederlandse dichteressen
die zich toegelegd heeft op het schrijven van mathematische poëzie,
een stroming die in kringen van hogere wiskundigen zeer populair is.
Hebben ze bij Opzij geen enkel gevoel voor humor?!!
Van Dalsum reageerde zelf erg verheugd: 'Ik denk dat mijn nieuwe kapsel doorslaggevend is geweest.'
Het lijkt me verstandig dat Opzij zich voortaan ver houdt van poëzie.
(Max Dohle, Communicatielog,
24-2-2005)
Stadsdichter is er ook voor eenzame uitvaarten
NIJMEGEN - Het moet een Nijmeegse Gerrit Komrij, Driek van Wissen of Marjolein
Pieks worden. De kandidaat stadsdichter van Nijmegen moet zich snel bij
De Wintertuin aanmelden, want hij of zij moet per 1 mei al aan de bak.
Het is een functie die slechts één jaar geldig is. De eerste
officiële Nijmeegse stadsdichter of -dichteres moet minstens zes gedichten
per jaar schrijven naar aanleiding van een belangrijke gebeurtenis in de
stad.
De officiële stadsgedichten worden gepubliceerd op de gemeentelijke website, worden voorgedragen tijdens de gemeenteraadsvergadering, maar er moet ook gedicht worden bij begrafenissen van gemeentewege.
Dat zijn uitvaarten voor stadsgenoten die begraven worden terwijl er geen nabestaanden meer zijn. Deze poëtische begeleiding van eenzame uitvaarten is op zich niet nieuw.
Het is een traditie die in de stad Groningen al geruime tijd wordt gehouden. Dit initiatief is ingesteld door de Groningse stadsdichter Bart Droog.
Ook andere steden in Nederland die een stadsdichter hebben, volgen het initiatief van Groningen.
In Nederland hebben de steden Alkmaar, Groningen, Amsterdam en Middelburg een officiële stadsdichter.
De Nijmeegse stadsdichter krijgt hiervoor een vergoeding van 4500 euro per jaar. In Nijmegen wil de gemeente dat de stadsdichter ook betrokken wordt bij poëzie-projecten op middelbare scholen. Het aanstellen van een stadsdichter is in feite een idee van de Nijmeegse Marjolein Pieks. Zij heeft zichzelf vorig jaar benoemd tot officieuze stadsdichteres van Nijmegen. Maar omdat die functie geen officiële status heeft, stuurde ze een open sollicitatie naar de gemeente Nijmegen. Dat was voor GroenLinks aanleiding een voorstel te doen een echte verkiezing te houden en de functie officieel te maken.
(De Gelderlander, 26-02-2005)
De gemeente wilde het schilderij dat Arnout van Albada maakte van de eerste Groninger stadsdichter Bart FM Droog niet kopen. Als afscheidscadeau te duur, vond de gemeente. Zij koos een ander cadeau: Droogs laatste stadsgedicht over Groningen op posterformaat.
De Openbare Bibliotheek ziet overigens wel wat in het portret. Die heeft besloten het werk te kopen en een plek te geven waar iedereen het kan bewonderen. Om dat te bekostigen gaat de bibliotheek drie bundels van de dichter -Deze dagen, Benzine en Radioactief - verkopen. Ook uitgeverij De Passage is dichter en schilder goedgezind en stelt een deel van de opbrengst beschikbaar voor de aankoop van het portret. Zelfs wethouder Willem Smink tast in de buidel en schaft woensdag bij de onthulling van het schilderij in de bibliotheek de drie bundeltjes aan.
Droog zelf zal voor de allerlaatste keer in functie van stadsdichter het
gedicht Ciboga voordragen, waarna hij plaats maakt voor de tweede stadsdichter
Ronald Ohlsen. De gemeente heeft plannen om in die wijk plek in te ruimen
voor Droog en zijn toekomstige collega's. Gedacht wordt aan gedichten in messing.
Droog zelf heeft zijn gedicht al klaar. Negentig meter lang en verdeeld in
fragmenten, die elk op zich weer een zelfstandig gedicht vormen.
(Ansje Monkhost, Dagblad van het Noorden, 4-3-2005)
(...) Zondag dan, reden we naar Middelburg. De draaiende brug zagen we er
niet deze keer. Wel bezochten we 5 verschillende tuinen.
Park & Poëzie is een verdomd mooi initiatief. Er werden 17 dichters uitgenodigd in 17 verschillende tuinen. Als bezoeker mocht je zelf je programma samenstellen. Omdat er zoveel te zien was, moesten er noodgedwongen keuzes gemaakt worden. Het was niet mogelijk om al onze favorieten te zien, daarom kozen we er voor om alleen dichters te gaan bekijken, die we nog nooit hadden zien voordragen.
Diana Ozon en Tjitse Hofman maakten onze keuze iets makkelijker, door samen
te werken, zodat we één dichter extra konden bekijken...
Diana Ozon houdt van contact met het publiek. Er stond een vaasje voor m'n
neus en ze verplaatste het, zodat ze me kon aankijken. Ozon kan voordragen,
dat is een feit. Ze koos volgens mij niet haar beste gedichten. Het bleef
een beetje braaf allemaal...
Hofman verraste me met zijn performance. Hij draagt niet voor: hij IS zijn
poëzie. Bewapend met een pollepel en water besprenkelde hij zichzelf
en het publiek met taal. En die schroom over die lippen, tja, dat zou niet
moeten mogen... (...)
(Tine Moniek, op http://tine-moniek.skynetblogs.be/,
20-6-2005)
naar boven
Honderd dichters in 'de Prinsentuin'
Groningen - Nadat Roos Custers en Arjen Nolles vorig jaar ternauwernood het poëziefestival Dichters in de Prinsentuin wisten te redden, is er veel verbeterd. De organisatie is ondergebracht in een stichting, er is een bestuur, er is (iets) meer geld - maar om nou te zeggen dat de organisatie op zijn lauweren kan rusten?
"Ik heb 't druk natuurlijk!", zegt Roos Custers. "Ik ben al dagen de helft van mijn boekenkast aan 't bellen." Custers heeft nog een paar dagen om van alle deelnemende dichters een gedicht binnen te krijgen. Tijdens het festival moet er een boekje verschijnen, waarin alle dichters zich met een gedicht presenteren.
"Verkrijgbaar tegen kostprijs, wil je dat er wel even bijzeggen? De kost gaat voor de baat uit." Over precieze bedragen die met de Prinsentuin zijn gemoeid, wordt geheimzinnig gedaan. Maar dat het festival het grootste gratis toegankelijke poëzie-evenement in Nederland is, mag wel genoemd. "De Nacht van de Poëzie heeft misschien 25 dichters, en kost 25 euro entree. Wij hebben zo'n 100 dichters, en heus niet de minsten."
Op het programma staan onder anderen Jana Beranova, Jean Pierre Rawie, Joris Iven, Piet Gerbrandy en Rutger Kopland - inderdaad geen kleine namen. En ook H.H. ter Balkt komt. Al mag hij zich bij een hittegolf afmelden. Geen naam voor het grote publiek en misschien meer een 'poëts-poët', maar zelf is Custers erg blij met de komst van F. van Dixhoorn, uit Middelburg.
Naast Rawie is Groningen met Ronald Ohlsen, Daniël Dee en Bart FM Droog goed vertegenwoordigd. Dichter des Vaderlands Driek van Wissen ontbreekt, maar met reden: hij is op vakantie.
Loofgangenpoëzie
Op donderdag 28 juli begint het programma om 13.30 uur met voordrachten op het theeveld en in de loofgangen van de Prinsentuin. Donderdagavond zal omstreeks 18.00 uur de presentatie plaatsvinden van de poëzie en beeldende kunst die is ontstaan tijdens de aanvaarroute van schepen van Groninger Welvaart in Galerie Sign.
In Athena's Boekhandel wordt vervolgens een avond met dichtersinterviews gehouden (aanvang 20.30 uur). Daarna verzorgt tijdschrift De wasknijper het slot van de eerste festivaldag in Café de Wolthoorn. Vrijdagmiddag zijn er weer voordrachten in de Prinsentuin. De afsluiting van het festival vindt vrijdagavond plaats op het terras van schouwburgcafé de Souffleur (Kruitlaan 3).
Festival
Dichters in de Prinsentuin wordt 28 en 29 juli op verschillende locaties in Groningen gehouden: Tuin van de Prinsenhof (Turfsingel te Groningen), Galerie Sign (Winschoterkade 10), Boekhandel Athena's (Oude Kijk in 't Jatstraat 42), Café de Wolthoorn (Turftorenstraat 6) en Schouwburgcafé de Souffleur (Kruitlaan 3). Het middagprogramma begint op beide dagen om 13.30 uur. Op donderdag begint het avond programma om 18.00 uur en op vrijdag om 20.30 uur. De presentatie is in handen van Klaas Knillis Hofstra. Toegang is gratis.
(Martijn Steenbergen, Dagblad van het Noorden, 20 juli 2005)
Ondraaglijke lichtheid tussen de rozenstruiken
Groningen - In de Prinsentuin in Groningen ging donderdagmiddag de achtste editie van het tweedaagse poëziefestival 'Dichters in de Prinsentuin' van start. Zo'n veertig dichters droegen voor uit eigen werk. Een impressie.
Door "Jezus, kankerdingen!" Luid in de microfoon vloekend beet Bart FM Droog donderdagmiddag om half twee de spits af in de Prinsentuin in Groningen. Even daarvoor had hij het publiek gevraagd de mobieltjes voor de rest van de middag uit te doen, maar het uitschakelen van zijn eigen telefoon bleek een zware opgave. "Rode knop; o nee, eerst vrijgeven."
Toen de mechanische weerbarstigheid was overwonnen, kon het poëziefestival echt beginnen. "Morgenstond stront in de mond", luidde al even fijnzinnig de eerste zin van Nachtval, het openingsgedicht van de voormalige stadsdichter van Groningen. Als een onweersbui donderde Droog zijn gedichten over de aanwezigen heen, die zich even daarvoor nog gelukkig hadden geprezen met het mooie weer.
Het fijne van Dichters in de Prinsentuin, is de formule. Dichters die elkaar in hoog tempo afwisselen voor de microfoon op het 'theeveld'. En tussendoor de meer persoonlijke, wat minder jachtige voordrachten in het doolhof aan gene zijde van de rozenstruiken.
Gênant vals
Maar het gaat bij een poëziefestival natuurlijk om de poëzie zelf. En die bleek gistermiddag overwegend erg licht van toon. Zo mocht er, nee, móést er heel veel gelachen worden. Dat lukte in het begin nog prima, bij hilarische gedichten zoals Plezier met knopen van Olaf Risee. Maar gaandeweg, toen bleek dat een niet onaanzienlijk deel van de aanwezige dichters melige lolbroekerij tot hun kunst(je) hebben verheven, werd het wat te veel van het goede. Met als dieptepunten de platte prietpraatpoëzie van Karel ten Haaf en een gênant vals gezongen 'homo-erotisch liedje' van Rense Sinkgraven.
Natuurlijk kon er ook volop genoten worden van dichters die wel wat te melden
hebben. Zoals bijvoorbeeld Frans Terken, die zich in het doolhof een fijnzinnige
voordrachtskunstenaar betoonde. Of Mowaffk Al-Sawad, wiens Arabische voordracht
ook in vertaling grote indruk maakte. Maar het was toch de lichtheid die overheerste
gistermiddag. Want behalve de nieuwe lolligheid waren ook de inhoudsloze woordspelerij
en de huis-tuin-en-keukenpoëzie, waarin elke scheet in het bestaan wordt
bezongen, overmatig vertegenwoordigd.
Zoveel maakte een middagje Prinsentuin wel duidelijk: teveel lichtheid is
ondraaglijk.
(Job van Schaik, Dagblad van
het Noorden, 29-7-2005)
naar boven
Hondenkop op burgemeestersbenen
Tegenwoordig zijn het geen wrede keizers of naar bijval hakende vorsten die de staatsdichter aanstellen, maar nemen kleine, als vooruitstrevend te boek staande politieke partijen het op voor de staats - of stadsdichter. GroenLinks, SP, D66. Die hebben de gunst van de vorst ingeruild voor die van het volk.
Toen eenmaal de dichter des vaderlands was geboren, dachten ze van Middelburg tot Groningen: dat kan op plaatselijk niveau ook wel. In de Zeeuwse hoofdstad loopt de eerste periode van het stadsdichterschap zelfs al weer af. Daar was per 1 januari 2002 de dichtende beeldend kunstenares Chawwa Wijnberg als stadsdichter aangesteld. Zij schrijft het soort rijmloze, eenvoudig te duiden werkjes, dat het niveau van de zondagsdichter niet ontstijgt: 'Er moet / nog zoveel uitgesproken / en verzwegen /.../ huid op huid / ver weg de schouder / en verlegen / er moet nog / zoveel uitgesproken / en verzwegen'. Charmant, maar niet erg prikkelend.
Interessanter is de stadsdichter van Groningen in de periode 2002-2005 Bart FM Droog, onlangs opgevolgd door Ronald Ohlsen. Deze Droog, de man van de poëziewebsite Rottend Staal, typeerde zijn burgemeester Wallage raak als volgt: 'bruine ogen / kijken omhoog / hondenkop op / burgemeestersbenen'. Droog was zelfs bereid om de Groninger bevolking vanaf het bordes van het oude stadhuis toe te zwaaien, als op plechtige, poëziegerelateerde gebeurtenissen de burgemeester afwezig is. De grapjas houdt vrijdags spreekuur van 10.00 tot 12.00 uur. Fleurt de boel op in het kille noorden.
(...)
(NN, Gelderlander, 17-8-2005; hele
artikel)
naar boven
UITVAARTDICHTERS IN OPKOMST
Poëzie voor de eenzame uitvaart
De eerste Groninger stadsdichter, Bart Droog, introduceerde het fenomeen 'uitvaartdichter'.
Inmiddels bestaat er een klein peleton dichters dat schrijft en declameert
bij uitvaarten van anonieme stadsgenoten. Ook voor de Nijmeegse stadsdichter
Merijn Hilte is het optreden
bij 'eenzame uitvaarten' een van de taken als stadsdichter.
Uitvaarten van gemeentewege komen volgens een schatting van Paula Baten hooguit
duizend keer per jaar in Nederland voor. Meestal betreft het vereenzaamde
ouderen of slachtoffers van extreme verwaarlozing. In een enkel geval gaatt
het om een ongeïdentificeerde dode.
(...) De term 'eenzame uitvaarten' komt van de Amsterdamse dichter Frank
Starik. Maar het initiatief voor deze gelegenheidsverzen bij anonieme
stadsbegrafenissen nam de eerste Groningse stadsdichter Bart Droog. In 2002
trad hij voor het eerst op bij een eenzame uitvaart. In Amsterdam vond het
initiatief navolging. Als er helemaal geen nabestaanden getraceerd worden
nodigt de gemeente Amsterdam Starik uit om een uitvaartgedicht te maken en
voor te dragen. Dat gebeurt een keer of vijftien per jaar. Voor Starik alleen
is dat niet te behappen. Het was de reden om een netwerk van uitvaartdichters
op te richten: de 'Poule des Doods.' Starik verwoordt hun taak aldus : 'Zwervers,
oude junks, verwaarloosde bejaarden, slachtoffers van misdrijven, dronkelappen
verdienen oprechte aandacht. De dichter is hier geen voyeur, maar neemt namens
de samenleving waar.' Inmiddels hebben meer stadsdichters het dichten bij
eenzame uitvaarten in hun takenpakket, zoals de dichters van Alkmaar en Haarlem.
En ook in Utrecht is een netwerk van uitvaartdichters in oprichting.
Tegenwoordig kun je bij een uitvaart van alles inhuren: uitvaartclowns, uitvaartdanseressen en -zangeressen, en zelfs uitvaarttheater. Gangbaar is het (nog?) niet, maar het aanbod is er. Van uitvaartdichters hoor je echter alleen spreken in de context van de eenzame uitvaart. Is dat toeval? Hilte ziet geen bezwaren om bij gewoneuitvaarten op te treden. Maar Bart Droog piekert er niet over om voor te dragen bij uitvaarten van mensen die hij niet gekend heeft. 'Zoiets lijkt me volslagen misplaatst. Dan liever een voordracht door een naast familielid of goede vriend of vriendin.' Starik maakte onlangs een gedicht op verzoek. 'Door mijn optreden bij eenzame uitvaarten word ik soms gevraagd. Zo ben ik benaderd door een vrouw die wil dat ik voor haar demente moeder een gedicht ga maken. Ik vind het een eer om gevraagd te worden. Maar ik zoek het niet op. Dat kan de bedoeling van de dichter niet zijn. Te klef. Ik ben geen sociaal werker, ik voel me niet geroepen om op basis van een gesprek aan tafel een soort sinterklaasrijm te maken.Voor een dichter zijn de eenzame uitvaarten interessanter. Je krijgt summiere informatie en hebt veel vrijheid om daar iets van te maken.' Behoefte aan 'uitvaartdichters' is er misschien ook niet. Bij uitvaarten worden veel gedichten voorgelezen. Maar diegenen die een op het lijf geschreven vers willen, weten waarschijnlijk exact welke dichter dat zou moeten maken. En benaderen die zelf
(Marjon Wijzen, Het Uitvaartwezen #7, Sdu Uitgevers, september 2005)
...en voor meer actuele data: de optredens-pagina!
naar boven