6 november 2003. Een dichter maakt op een persconferentie aan de wereld bekend dat hij zijn carrière beëindigt. In Amerika, maar zelfs in Nederland, waar we daar normaal gesproken moeilijk wakker van kunnen liggen, wilde men het nieuws aanvankelijk niet geloven. Het betrof hier namelijk de dichtcarriere van Ilja Leonard Pfeijffer, ooit 's werelds beste poëet.

De man die de Arbeiderspers feitelijk in zijn uppie drie achtereenvolgende jaren het oplage-kampioenschap bezorgde - nog nooit eerder was een uitgeverij erin geslaagd dat te bereiken. Zelfs bedrijven als Prometheus (Amsterdam) en Harper & Harper (Londen), beide rijp voor de Hall of Fame, waren in hun gloriejaren niet in staat drie kampioenschappen op rij te winnen.

Van 'De Vette Engel' was nog veel te verwachten; niets wees erop dat hij vroegtijdig een punt achter het dichten zou zetten. Wat bewoog hem met pensioen te gaan? Simpel. Zeven jaar lang was hij topscorer van de Arbeiderspers (een evenaring van het record van Nel Benschop), en nu dan die drie kampioenschappen. 'Ik heb simpelweg niets meer te bewijzen', zei hij dan ook. 'Het verlangen is er niet meer.'

Al gauw werd gesuggereerd dat hier meer aan de hand was (zijn gokverslaving, de gewelddadige dood van zijn lievelingskanarie), maar wat doet het er allemaal toe? De populairste en beste dichter ter wereld zien we niet meer terug. Althans, niet op de podia.

Onlangs heeft hij een serieuze poging ondernomen een honkbalcarriëre te starten bij de Chicago White Sox, wat helaas mislukte. En uit zijn autobiografie, Ik als vette engel, met als ondertitel Ilja over Ilja (2003), kunnen we opmaken dat hij nog meer in zijn mars heeft. Zo denkt hij er al een poosje over om professioneel golfer te worden. Hij geeft zichzelf vijf jaar. Lukt het hem daarna niet volwaardig mee te draaien op de PGA-tour - waarop hij de kans zeer gering acht - dan zal hij het voor gezien houden.

Het is een van die passages in het boek (dat overigens rijkelijk en heel aardig is geïllustreerd met nog niet eerder gepubliceerde foto's van Poets Illustrated-fotograaf Walter Iooss, Jr.), waaruit blijkt met hoeveel zelfvertrouwen Pfeijffer het leven tegemoet treedt. Als hij het heeft over de dichtkunst zelf, dan zou hij op de lezer die zijn acties in de media niet goed kent, zelfs een arrogante indruk kunnen maken: die man doet het voorkomen alsof hij alles met de pen kan. De kenner weet: dat kan hij ook!

Zelfvertrouwen vormt volgens Pfeijffer een essentiële pijler van zijn successen. Het begon met een gedicht, dat hij als eerstejaars student van de Rijksuniversiteit Leiden schreef. Vanaf dat moment wist Ilja dat hij alles en iedereen aankon.

Dat zelfvertrouwen vindt verder, zo blijkt uit het boek, zijn basis in regelmaat. Voor een optreden nuttigt hij altijd dezelfde maaltijd, namelijk biefstuk met aardappelen of patat: 'Mensen zeggen dat ik als een vogel eet en dat is waar. Vogels eten juist genoeg om te vliegen. Vogels die veel eten worden zelf opgegeten. Kalkoenen, kippen. Die kunnen niet vliegen. Andere vogels nemen niet meer dan nodig is, juist genoeg om te vliegen. Net als ik.'

Tijdens iedere voordracht draagt hij een nieuw paar schoenen, waarvan hij de veters bovendien op een bepaalde manier rijgt. Eenmaal op de bühne kijkt hij altijd eerst uit naar zijn familie - om zich ervan te vergewissen dat ze veilig zijn aangekomen. En ten slotte draagt hij, zowel binnen als buiten de theaters, elke dag zijn Carolina blue shorts. Ze doen hem denken aan zijn tijd bij de universiteit, waar hij immers alles leerde, en: 'die herinneringen helpen me voort. (...) zij vormen de grondslagen van mijn spelletjes, van mijn carrière.' De tegenwoordige tijd waarin dit verhaal wordt verteld, duidt er overigens op dat hij bij het schrijven ervan nog niet wist dat hij zou gaan stoppen, hoewel hij op de laatste tekstpagina eigenlijk al een tipje van de sluier oplicht: 'als ik het spelletje beëindig, doe ik dat op een hoogtepunt.' En dat is precies wat hij heeft gedaan.

De rest van Pfeijffers persoonlijke verslag bestaat, zoals gebruikelijk bij dit soort schrijversautobiografieën, uit een hommage aan de redacteuren die hem hebben begeleid, liefdevolle dankbetuigingen richting familie, en een - helaas gering - aantal herinneringen aan de optredens. Het didactische toontje dat Pfeijffers verhaal typeert, lijkt te suggereren dat hij de lezer voortdurend algemene waarheden wil voorschotelen. Het is alsof hij hoopt dat de lezer er wat van opsteekt - misschien dat deze het dan net zo hoog zal schoppen als Zijne Vette Engel.